Đông Âu ca

từ blog Chung Do Kwan:
Năm nào ấy nhỉ, ngoài Hà Nội có mở triển lãm thời bao cấp, bầy ra cảnh xếp hàng, dầu phiếu, gạo sổ, phích nước, giường cưới, chăn hoa...Là để người ta nhớ lại, và thế hệ chưa biết thì biết thêm về một thời, mà biết yêu, biết quý những giá trị của hôm nay, lẫn hôm qua.


Ấy là những hình ảnh vật thể.


Nhưng còn những giá trị "phi vật thể" khác nữa của cái thời khốn khó ấy. nó vẽ nên một bức tranh hiện thực, đậm chất hài, mà như một nụ cười chua chát, cười mà tay quệt nước mắt, mếu máo. Nó tồn tại trong lòng, trong trí nhớ người ta, cho dù năm tháng đã mang lại bao nhiêu thay đổi.


Là những bài ca truyền miệng.


Vào cái thời ấy có lúc mình đã sống, đã chiến đấu với tính sĩ diện, đã làm thợ tiện ở nước ngoài, đã ở trong những căn phòng tập thể công nhân có những đôi xây tổ trên chiếc giường đơn rộng 0.8m. Đã đi 7 đôi tất đứng trong 20 độ âm dưới đường hầm ở một tỉnh gần biên giới Ba Lan và Đức bán từng cái áo vào những ngày cuối năm cho người ta đi mua quà noel. (Nhưng nghẫm ra thấy vẫn oách hơn mấy ông giáo sư cũ ra bán áo ở chợ Tân Bình sau 1975 về khoản thu nhập).
Có một bài "lục bát ca" về thời ấy, lúc nẫy lão K sms đòi đọc và thuộc, thì đây:

Thư Cha Gửi Con

Hôm nay cha viết thư này,

Gửi qua thằng bạn chỗ mày về chơi.

Cả nhà mừng lắm con ơi !

Thùng hàng mới nhận được lời lắm nghe :

Niken đổi được chục que

Vòng bi thắng đậm hơn xe rất nhiều

Điều hòa lãi chẳng bao nhiêu

May mà trong ruột có nhiều thuốc tây

Báo con chục kiện Camay

Tính ra chí ít năm cây có thừa

Xô tôn đã dặn đừng mua,

Làm sao mày cứ đóng bừa vào đây

Lần sau nên nhớ thuốc tây

Đồ nhôm nghỉ khỏe chớ dây làm gì.

Lanh-cô, e-rích, ăm-pi

Kháng sinh tổng hợp kiểu gì cũng chơi

Gốt-đen xem kĩ con ơi

Kẻo mà quá đát thì đời đi tong

Hóa chất có xoáy ra không

Cha đây đang có hợp đồng triệu đô

Hải quan con chớ có lo

Thằng nhỡ cha đã cài kho Hải phòng

Chú con chuyên tuyến hàng không

Cậu con soi máy khám trong Nội bài

Từ nay cho tới tháng hai

Chú Ba đi Bỉ, dì Hai đi Bồ

Đều tờ răng dít Liên xô

Thông tin giá cả báo cho kịp thời

Đồng rúp thì mất giá rồi

Lấy xanh mà tính lãi lời báo cha

Cần gì ghi thật rõ ra

Đồng hồ, áo chấm hay là áo phông

Áo thêu ở ngực có rồng

Hay là xì líp có bông hồng cài

Áo da đểu, sâm ki-tai.

Nữ hoàng lộng lẫy còn xài tiếp không ?

Bên ấy gái Cộng khá đông

Theo cha nên đánh cả vòng tránh thai

Thể thao mác giả Ki-tai

Hay mì chính Thái với đài Hồng kông

Bây giờ đang giữa mùa đông

Con xem loại tất xù lông thế nào ?

Áo ren các kiểu ra sao ?

Áo ấm chắc đã đi vào sử xanh

Cá sấu một thủa tung hòanh

Bây giờ có lẽ đã thành thiên thu

Sự đời nghĩ cũng phù du

Mốt này kiểu nọ tít mù cung mây

Mới vừa nhũ hổ bướm bay

Bướm giờ rã cánh, hổ bay về rừng

Hươu kia khí thế tưng bừng

Nay đà ôm hận giữa rừng áo da

Mèo vừa mới ló sang Nga

Chịu không thấu lạnh dạt qua Pô-lần(Poland-Balan)

Ào ào áo gió ra quân

Hỏi xem sống được mấy tuần nữa đây

Xét xem thế sự ngày nay

Thị trường biến hóa đổi thay khôn lường

Đồ thật thì đắt, tiền đâu

Mình buôn như thế bằng hầu người ta

Tiền dân Nga, đất dân Nga

Theo cha đồ dởm vẫn là hời hơn

Ngoài ra trong chuyện bán buôn

Thị trường quyết định thiệt hơn rất dày

Hàng sang con chớ đổ ngay

Đợi thời mà bán đến tay người dùng

Liên bang rộng lớn vô cùng

Sức trai con cứ vẫy vùng đôi chân

Dè chừng cái lũ công nhân

Tham gia quân đội nhân dân rất nhiều

Ma-phi trấn lột đủ điều

Quen nghề đạo chích đã nhiều năm nay

Ngang nhiên chiếm cứ sân bay

Cướp hàng từ cửa máy bay vừa về

Tránh voi thôi chẳng xấu gì

Lĩnh hàng chi chúng mấy tì mà ra

Bây giờ kể chuyên bên ta

Tình hình nát bét như là hũ tương

Mấy lần hội nghị trung ương

Xem ra chưa hẳn có phương kế gì

Dân tình ca cẩm như ri

Kêu thì kêu vậy làm gì được đâu

Thằng giàu thì cứ vẫn giàu

Kẻ nghèo vẫn kiếp ngựa trâu tôi đòi

Bung ra nay đã hết thời

Sức dân mà kiệt dẫu trời cũng thua

Trong nam lục tỉnh mất mùa

Sơn la sau một trận mưa tan tành

Trông vời mấy nước đàn anh

Liên bang tan rã cứu mình chẳng xong

xem ra một mớ bòng bong

Thiếu hàng viện trợ khó lòng đứng yên

Nhìn sang ông bạn Triều Tiên

cũng là vay nợ vay tiền đồng minh

Mấy nhà lãnh đạo Bắc kinh

Thế cô đổi giận làm lành với ta

Mối tình hữu nghị Việt Hoa

Trước là đấm đá sau là lên hương

Nhân vì Hoa-Việt thông thương

Hàng tàu tràn ngập thị trường nước ta

Dân tình kiếm cớ qua Nga

Mượn danh đi học thực là đi buôn

Đào vàng sập cả núi non

Nghe đâu đá đỏ lại càng khiếp hơn

Quỳ châu cùng cốc thâm sơn

Ai đem đá đỏ đem chôn xứ này

Nhiều thằng vận đỏ số may

Đã ô tô Nhật lại xây nhà lầu

Khối thằng bỏ xác rứng sâu

Khối thằng ngã nước trọc đầu như sư

Ông trời ăn ở khéo chưa

Người ăn chẳng hết kẻ lần chẳng ra

Trách trời cũng chẳng được chi

Có thân ta “tự độ trì” mà thôi

À, hôm chủ nhật vừa rồi

Mấy anh tổ lái lại chơi nhà mình

Nghe đồn ở tận Bắc kinh

Năm đồng một bịch to uỳnh nhân sâm

Ở Nga trăm tám mươi đồng (50USD)

Đem về Hà nội đếm không hết tiền

Bây giờ thời thế đảo điên

Ông già, bà lão phóng tiền ra mua

Năm nay thời tiết trái mùa

Bão to, lụt lớn chiêm mùa trắng tay

Trời thì cao, đất thì dày

Trung ương đang hứa chuyển lay tình hình

Nhân đây kể chuyện nhà mình

Để con được rõ sự tình con nghe

Thằng Hai đánh bạc gá xe

Thằng Ba thì vẫn rượu chè liên miên

Thằng Tư thì mới vượt biên

Thằng năm tháng trước lại lên Hỏa lò

Con Sáu học dốt như bò

Thi trượt tốt nghiệp vào lò mát xa

Khoe rằng lương tháng triệu ba

Ngoài ra còn khoản puốc-boa rất dày

Hôm qua khóc với mẹ mày

Mẹ ơi con mấy tháng này mất kinh

Khách hàng thì rất linh tinh

Làm sao biết được xuân tình của ai

Tao nghe dựng cả tóc mai

Mời thầy thuốc đến phá thai tại nhà

Biếu thầy năm chục đô la

Mong thầy kín tiếng kẻo mà về sau

Thầy thuốc nháy mắt gật đầu

“Lần sau cô bị em hầu cô ngay”

Nhân đây nói đến chuyện mày

Nghe đâu cũng xứng là tay giang hồ

Người yêu rải khắp Liên xô

Nghe trong số đó chục cô có bầu

Cha không trách cứ con đâu

Đương trai cứ việc kẻo sau khóc thầm

Nhưng mà trong chuyện hôn nhân

Lút-se nên chỉ một lần mà thôi

Phải suy tính kỹ con ơi

Trong cơn hoan lạc ngừng lời trăm năm

Thường khi chung gối chung chăn

Người ta thường dễ đem thân hiến bừa

Vừa rồi cha cũng có nghe

Con yêu cô bé cùng quê tỉnh mình

Hẳn rằng a-ná phải xinh (ona, tiếng nga là cô ấy)

Nên con mới chịu nghiêng mình trao tay

Nghe cha ghi kỹ điều này

Phải con ông cốp xấu gầy cũng yêu

Ông cha cực khổ đã nhiều

Sống xa Hà nội thiệt nhiều nghe con

Núp mình dưới bóng ô tròn

Tương lai xán lạn, lầu son đề huề

Hồ gươm liễu rũ sum xuê

Hàng Ngang, Hàng Bạc, Thụy Khuê, Tràng Tiền

Đồng Xuân chợ họp liên miên

Mùa nào thức ấy sẵn tiền dễ mua

Thăng Long đất cũ người xưa

Mình con tỉnh lẻ, ai đưa con vào

Xa xôi tình cảm dạt dào

Bận gì thì cũng ghi vào lời cha

Coi chừng cái lũ gái Nga

Kẻo mà lại dính Sida có ngày

Cha

T.B :

À quên tao hỏi điều này

Tình hình sức khỏe của mày ra sao

Học năm thứ mấy trường nào

Phòng khi nhỡ có ai vào tao khoe

Dặn thêm đừng có mua xe

Bây giờ lãi độ nửa que là cùng

Mà chỗ thì chiếm nửa thùng

Khuân vác lại nặng phát khùng phát điên

Em mày tính vốn ngại phiền

Mặc dù nó thích dây chuyền đã lâu

“Con chẳng dám xin anh đâu

Anh con lại bảo : Em đâu hay vòi”

Mẹ mày đã luống tuổi rồi

Đừng nên tặng thứ tân thời làm chi

Can-xô, se-pốt, xe-ghi

Nặng gam là được cần gì hoa văn.

*

Thư này con chớ nói ra

Kẻo thiên hạ bảo nhà ta tham tiền.