| |
Có những bài hát chỉ rộ lên được một thời gian ngắn, được công chúng đón nhận một thời. Lại có những bài vượt qua thử thách khắc nghiệt của thời gian để sống mãi trong tâm khảm nhiều thế hệ công chúng. “Tình ca” của Hoàng Việt là một trong những bài hát như thế.
“Tình ca” thể hiện được tình yêu, nỗi nhớ tha thiết, cháy bỏng của tác giả dành cho người yêu thương của mình ở "miền Nam đi trước về sau". Đó không chỉ là tình yêu trong cuộc sống bình thường mà là một tình yêu phải nếm chịu nhiều gian nan, thử thách trong chiến tranh, trong sự chia ly, phân cách. Biết được bối cảnh xã hội và hoàn cảnh cụ thể của “Tình ca”, ta lại càng hiểu thấu điều đó.
Hoàng Việt là một trong những tên tuổi của làng âm nhạc Việt Nam. Ông sinh năm 1928 tại Tiền Giang. Ngay từ trẻ, trong kháng chiến chống Pháp, ông đã có những bài hát nổi tiếng: Lên ngàn, Nhạc rừng, Lá xanh, Đánh giặc giữ làng, Mùa lúa chín. Kháng chiến chống Pháp thành công (1954), Hoàng Việt tập kết ra Bắc, để lại người vợ trẻ và ba đứa con thơ ở quê nhà. Khoảng cách “Chập trùng xa xa” hàng mấy ngàn cây số khiến ông không giây phút nào nguôi ngoai kỷ niệm về quê hương và những người thân yêu.
Bỗng một ngày kia ông nhận được thư của vợ. Đất nước lúc ấy còn đang chia cắt, thư phải đi vòng: Từ miền Nam qua Pháp, rồi mới chuyển về Hà Nội. Ông mừng tủi, nước mắt lưng tròng rồi quyết định viết thư hồi âm ngay cho vợ. Nhưng biết gửi thế nào? Khi ấy kẻ thù đang xiết chặt ách cai trị, kiểm soát khắp nơi. Nếu thư đến tay vợ, có khi phải mất vài tháng. Để cho nhanh, ông nghĩ tới việc thể hiện tình cảm với vợ bằng một bài hát. Chắc chắn khi phát trên sóng, vợ con ông sẽ nghe được nhanh nhất. Thế là tại nơi ông đang ở lúc đó - căn phòng nhỏ gác hai một ngôi nhà tại phố Cao Bá Quát, Hà Nội - vào một đêm mùa xuân năm 1957, bài hát đã ra đời. “Tình ca” được tác giả viết liền một mạch. Có lẽ do cảm xúc dồn nén, lại là người sáng tác chuyên nghiệp nên ông đã hoàn tất tác phẩm khá nhanh.
Lúc đầu, Hoàng Việt chỉ có ý định soạn một lời cho bài hát, nhưng văn nghệ thời đó cần nói những điều cụ thể, gắn với những nhiệm vụ cụ thể nên Hoàng Việt mới có thêm lời 2:... “Xua kẻ thù đi mau, dập tắt chiến tranh đẫm máu, đập tan ngay bao đau khổ và chia ly”. Điều này hoàn toàn có thể chấp nhận được bởi lẽ tình yêu đôi lứa không thể thoát ly được hoàn cảnh chung của xã hội. “Tình ca” vì thế mà trở thành khát vọng chung của nhiều đôi lứa trong bối cảnh đất nước tạm bị chia cắt, sống trong xa cách. Không có một lời than vãn, tiếng rên rỉ não nuột nào. Tác giả đem đến cho người yêu của mình lời an ủi ngọt ngào, vỗ về và hướng tới niềm tin một ngày chiến thắng, sum họp. Những cảnh sắc của quê hương như “bến nước Cửu Long”, “bãi mía nương dâu” hiện ra gắn với kỷ niệm hai người.
Hoàng Việt đã thể hiện một tình yêu thiết tha của một người đàn ông luôn ở vị thế sẵn sàng gánh vác, chia sẻ mọi điều cùng người yêu, luôn cổ vũ, động viên, mang tới cho người yêu niềm vui, lạc quan phấn khích để vượt qua gian khổ hy sinh.
Hoàng Việt đã viết “Tình ca” theo phong cách nhạc thính phòng bác học (académigue). Sự chững chạc, đĩnh đạc, sâu sắc đầy chất trí tuệ là dáng vẻ rõ rệt của bài hát. Thể hai đoạn có chút nới rộng ở đoạn B làm cho tác phẩm cân đối, chặt chẽ và tương đối gọn gàng. Tác giả dùng giọng son thứ và xử lý rất nhiều nốt ở phần âm khu cao, có ý muốn biểu hiện tình cảm phải được bay vút lên để vượt qua không gian đầy bão tố mới có thể đến được với người yêu đang ở xa mấy ngàn cây số. Một loạt những âm hình chùm ba (triolét) được duy trì trong cả bài đã tạo nên yếu tố kịch tính, chất khoẻ khoắn, khẩn trương cho giai điệu.
Nghe “Tình ca”, ta có cảm giác như một aria trong một vở nhạc kịch nào đó bởi nó biểu hiện đầy ấn tượng một tâm trạng rõ nét, một tính cách của chủ thể khá đậm đà. Ngay sau khi hoàn thành ca khúc, Hoàng Việt đã trao ngay cho ca sĩ Quốc Hương hát trên Đài Tiếng nói Việt Nam. Với giọng hát chứa chan tình cảm, rất rõ lời, Quốc Hương đã nhanh chóng đưa “Tình ca” đến với đông đảo người nghe. Sau đó, nhiều nghệ sĩ cũng đã thể hiện thành công bài hát này. Đến hôm nay, “Tình ca” chẳng những được các bậc trung niên tâm đắc, mà các bạn trẻ cũng rất ưa thích./.
Nhạc sỹ Nguyễn Đình San (Báo TNVN)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét